TheCable

Peter Obi, dan takaran shugaban kasa a jam’iyar Labour Party (LP), kwanan nan yace jami’an tsaron Eastern Security Network (ESN) gwamnonin kudu maso gabas ne suka kafa ta.

Dan takaran shugaban kasan yayi wannan maganan ne a ranar litinin, 15 ga watan Oktoba, 2022 a wurin taro da Arewa Joint Committee suka shirya a Kaduna.

A bidiyon taron, wani daga cikin masu kallo yayi tamabayan “meyasa ‘yan Arewa zasu amince dakai, bayan ko sau daya bamu tabajin kayi Allah wadai da zaman gidan da ake tilasta wa mutane a duk ranan litinin a kudu maso gabashin kasarnan?”

“Me ya sa Arewa za ta amince da ku, alhali ko kwanan nan ma, kwamitin yakin neman zaben ku da kuka kafa, na Sakkwato da wasu Jihohin Arewa, shugaban kungiyoyin yakin neman zaben ku ’yan kabilar Ibo ne?

“Me ya sa Arewa zasu amince dakai, bayan ban taba ji ba, wata kila ka taba fada a wani wuri, amma ban taba jin ka kayi Allah wadai da IPOB ba, Eastern Security Network (ESN) da kuma duk abubuwan da sukeyi?” tambayan da wani a cikin masu kallo yayi.

“Don me arewa za ta amince da ku, alhali ban ji ku ba, watakila kun fadi hakan a wani wuri amma ban ji kuna yin Allah wadai da kungiyar IPOB, Eastern Security Network (ESN) da ayyukansu ba?”

Dan taron ya tambaya. Da yake amsa tambayar, Obi ya ce babu yadda za a yi ya yi Allah-wadai da ayyukan kungiyar ta ESN tun da gwamnatin jihohin gabas ta kafa ta.

“Ba ka bibiyar yakin neman zabe na ba, gwamnatin jihohin gabas ce ta kafa kungiyar tsaro ta Gabas, gwamnoni ne suka kafa kungiyar tsaro, ta yaya zan je na yi musu Allah-wadai? Na yi maganar zaman gida ni da ni. Zan iya gaya muku akwai ko da wani wuri da suka ambace ni. Duk abin da na ce, je ku tabbatar. “…

Amma yaya gaskiya ce da’awar game da samuwar ESN?

Binciken da TheCable ta yi ya nuna cewa shugaban kungiyar masu fafutukar kafa kasar Biyafara (IPOB) Nnamdi Kanu ne ya kafa kungiyar a watan Disambar 2020.

Kungiyar IPOB, wacce Kanu ya kafa a shekarar 2012, ta ci gaba da matsa kaimi wajen ganin an kafa kasa mai cin gashin kanta ga al’ummar yankin kudu maso gabas, saboda ikirarin wariya.

A ranar 13 ga Disamba, 2020, Kanu ya sanar da kaddamar da kayan tsaro. Ya ce babban alhakin da ya rataya a wuyansa shi ne kare yankin kudu maso gabas daga ‘yan ta’adda da sauran miyagun laifuka.

Kafin haka dai an sha samun rahotannin mamaye gonaki da wasu da ake zargin Fulani makiyaya ne da ke dauke da makamai a yankin.

A halin da ake ciki, a cikin sanarwar, Kanu ya kwatanta kayan da Amotekun a Kudu maso Yamma da Miyetti-Allah a yankin Arewa.

Ya kuma kara da cewa gazawar gwamnonin kudu maso gabas wajen kare rayuka da dukiyoyin al’ummar Igbo ya sa aka kafa kungiyar tsaro.

Hakanan, ku tuna cewa a cikin 2021, gwamnonin yankin kudu maso gabas sun kafa rundunar tsaro ta hadin gwiwa mai suna Ebube Agu, “don magance rashin tsaro a yankin”.

Dave Umahi, gwamnan Ebonyi, wanda ya yi magana a madadin sauran gwamnonin ya ce kafa rundunar ya biyo bayan tabarbarewar tsaro a yankin.

“Taron ya yanke shawarar samar da jami’an tsaro na hadin gwiwa a yankin kudu maso gabas wanda aka fi sani da Ebube Agu. Taron ya yaba da samar da jami’an tsaron hadin gwiwa na yankin kudu maso gabas mai suna ‘Ebube Agu’ — hedikwatarmu a Enugu domin hada kan ‘yan banga a kudu maso gabas,” in ji Umahi.

Hukunci

Ikirarin da Obi ya yi cewa gwamnonin jihohin gabas ne suka kafa ESN karya ce. Kungiyar IPOB ce ta kafa rundunar tsaron. Dan takarar shugaban kasa na jam’iyyar LP ya rikita Cibiyar Tsaro ta Gabas da Ebube Agu.